Epilepsja, znana również jako padaczka, to poważna choroba neurologiczna, która dotyka miliony ludzi na całym świecie. Szacuje się, że na tę przewlekłą dolegliwość cierpi ponad 50 milionów osób, w tym około 400 tysięcy w Polsce. Chociaż padaczka jest chorobą nieuleczalną, w większości przypadków można skutecznie kontrolować jej objawy za pomocą odpowiednich leków. Zrozumienie tej choroby, jej przyczyn oraz sposobów leczenia jest kluczowe nie tylko dla pacjentów, ale także dla ich bliskich i społeczeństwa, które często nie rozumie wyzwań, z jakimi muszą się zmagać osoby z padaczką. Jakie są objawy tej choroby? Co należy wiedzieć o jej leczeniu i codziennym życiu z epilepsją?
Epilepsja – co to za choroba?
Epilepsja, inaczej padaczka, to zespół przewlekłych schorzeń neurologicznych, których wspólnym mianownikiem są nawracające ataki padaczkowe. Szacuje się, że na całym świecie z tym problemem zmaga się ponad 50 milionów osób, a w Polsce ta liczba sięga około 400 tysięcy.
Choć padaczka pozostaje chorobą nieuleczalną, w większości przypadków, bo aż w 70%, możliwe jest skuteczne kontrolowanie napadów dzięki odpowiedniemu leczeniu farmakologicznemu. Statystycznie, epilepsja dotyka około 1% populacji, co podkreśla skalę tego zjawiska.
Jakie są przyczyny padaczki i czynniki ryzyka?
Padaczka, choć jej przyczyny bywają złożone, często ma swoje korzenie w genach. Uszkodzenia mózgu, będące wynikiem urazów, stanowią kolejny istotny czynnik wyzwalający napady. Dodatkowo, choroby dotykające układ nerwowy, w tym zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, mogą przyczynić się do pojawienia się tego schorzenia.
Co zwiększa ryzyko zachorowania? Obciążenie genetyczne, czyli występowanie padaczki w rodzinie, odgrywa tu znaczącą rolę. Urazy głowy, podobnie jak choroby naczyniowe mózgu, takie jak udar, podnoszą prawdopodobieństwo wystąpienia napadów. Nie można również pominąć zapalenia mózgu oraz nadużywania alkoholu, które również mogą prowadzić do rozwoju padaczki.
Po wystąpieniu pierwszego napadu, ryzyko pojawienia się kolejnego szacuje się na 40 do 50%. Warto mieć to na uwadze.
Jakie są objawy i rodzaje napadów padaczkowych?
Padaczka objawia się na wiele sposobów, a to, jak konkretnie się manifestuje, zależy od rodzaju napadu i obszaru mózgu, którego dotyczy problem. Kluczowym symptomem są same napady, które przybierają różne formy.
Wyróżniamy następujące rodzaje napadów:
- toniczne, podczas których ciało sztywnieje,
- miokloniczne, charakteryzujące się nagłymi skurczami mięśni,
- atoniczne, powodujące zwiotczenie,
- napady nieświadomości, gdy osoba dotknięta traci kontakt z rzeczywistością,
- toniczno-kloniczne, objawiające się utratą przytomności i drgawkami.
Czasem napad padaczkowy łatwo pomylić ze zwykłym omdleniem, a innym razem manifestuje się jedynie krótką chwilą „wyłączenia się”. Same napady trwają różnie – od kilku minut do nawet kilkudziesięciu. Te najdłuższe stanowią poważne niebezpieczeństwo dla zdrowia i życia.
Jak postępować z osobą podczas napadu padaczkowego?
Gdy ktoś doświadcza napadu padaczkowego, najważniejsze jest zachowanie opanowania. Następnie zadbaj o bezpieczeństwo otoczenia, usuwając wszelkie przedmioty, które mogłyby stanowić zagrożenie, jak na przykład krzesła czy stoliki.
Aby zapewnić drożność dróg oddechowych, ułóż osobę w pozycji bocznej ustalonej. Pamiętaj, aby nie powstrzymywać drgawek, ponieważ są one naturalną reakcją organizmu. Absolutnie nie wkładaj niczego do ust osoby podczas napadu.
Kiedy sytuacja wymaga interwencji medycznej? Bezzwłocznie wezwij pogotowie, jeśli:
- jest to pierwszy napad w życiu danej osoby,
- drgawki trwają dłużej niż pięć minut,
- napady następują jeden po drugim,
- wystąpił napad u kobiety w ciąży,
- w trakcie napadu doszło do jakiegokolwiek urazu.
Jak wygląda diagnostyka i leczenie padaczki?
Rozpoznanie padaczki wymaga zebrania szczegółowych informacji o Twoim zdrowiu oraz przeprowadzenia specjalistycznych badań. Niezastąpionym narzędziem jest elektroencefalografia (EEG), która monitoruje aktywność elektryczną mózgu. Dodatkowo, lekarz może zalecić badania neuroobrazowe, takie jak rezonans magnetyczny (MRI) lub tomografia komputerowa (CT), aby wykluczyć inne potencjalne źródła dolegliwości.
Zazwyczaj leczenie padaczki wdrażane jest po drugim napadzie. Farmakoterapia, czyli codzienne zażywanie leków przeciwpadaczkowych, stanowi fundament terapii. Odpowiednio dobrane medykamenty mogą przynieść znaczącą poprawę – u większości pacjentów (ponad 66%) obserwuje się redukcję częstotliwości napadów lub ich całkowite ustąpienie. W sytuacji, gdy farmakoterapia nie przynosi oczekiwanych rezultatów, brane są pod uwagę alternatywne metody, np. leczenie chirurgiczne lub dieta ketogenna. Niezwykle istotne są regularne konsultacje z neurologiem, które pozwalają na bieżąco dostosowywać terapię do Twoich indywidualnych potrzeb.
Jakie jest życie z padaczką – bezpieczeństwo i jakość życia pacjenta?
Kluczowe jest, aby jak najszybciej zdiagnozować padaczkę, ponieważ ma to ogromny wpływ na komfort życia pacjenta. Wczesne rozpoczęcie terapii daje szansę na opanowanie napadów, a odpowiednio dobrane leki potrafią je znacząco ograniczyć, a nawet całkowicie wyeliminować u ponad dwóch trzecich chorych. To naprawdę obiecujący wynik!
Niestety, osoby zmagające się z padaczką często czują się wykluczone i doświadczają stygmatyzacji, co negatywnie odbija się na ich psychice i utrudnia codzienne funkcjonowanie w społeczeństwie.